TO juli en actieve koeling

Voor nieuwbouw geldt er de TO juli-eis. Tot 1 juli 2024 werd hier automatisch aan voldaan als er actieve koeling werd toegepast. Om te voorkomen dat er echter koeling wordt geïnstalleerd die niet aan de koudevraag kan voldoen, is het plaatsen van actieve koeling niet zomaar voldoende. In dit artikel wordt verder ingegaan op deze bepalingen en wat de mogelijkheden zijn om oververhitting te voorkomen.

We hadden dit artikel ook kunnen noemen: ‘De koellastberekening wordt verplicht vanaf 1 januari 2025’.

Of: ’Regelgeving rondom temperatuuroverschrijding nieuwbouwwoningen (TO juli) - de actuele status’. Er verandert steeds iets aan de bepalingen en we willen u graag inzicht geven in de actuele status.

Temperatuuroverschrijding in nieuwbouw woningen (en natuurlijk alle nieuwe gebouwen zoals ook kantoren) is een reëel probleem. De gebouwen zijn goed geïsoleerd en dat zorgt ervoor dat er in de winter minder warmte ontsnapt. Ook in de zomer is dat gunstig omdat de warmte niet snel de woning in komt. De keerzijde is wel dat bij veel zoninstraling, bijvoorbeeld bij grote glaspartijen, de warmte óók niet gemakkelijk naar buiten gaat. Dan ontstaat kans op te hoge binnentemperaturen ofwel oververhitting.

In dit artikel willen we samenvatten wat de actuele status is omtrent de regelgeving vanuit de overheid om temperatuuroverschrijding van nieuwbouwwoningen te voorkomen.

De informatie in dit artikel kunt u ook (gedeeltelijk) ook nalezen op de site van het RVO hier.

 

Achtergrond TO juli: beperken risico op oververhitting nieuwbouwwoningen

 

De energieprestatie van nieuwe gebouwen (woningen en utiliteit) wordt bepaald door middel van de BENG (Bijna Energie Neutrale Gebouwen)-eisen. Voor nieuwbouwwoningen geldt daarbij ook nog een ‘vierde’ indicator: de TO juli. De TO juli indicator heeft aan wat het risico is op temperatuuroverschrijding in de maand zomermaanden. De TO juli-eis is dan deze onder 1,2 dient te blijven.

Bij aanvraag van een omgevingsvergunning wordt een voorlopig energielabel opgesteld. De bevoegde adviseur voert de woning in in de software. Vervolgens volgt de TO juli automatisch uit de software van de energieprestatieberekening. Als de woning voldoet aan de eis (dus onder de grenswaarde van 1,2), dan is het risico op oververhitting voldoende beperkt.

 

Hoe voldoet een nieuwbouwwoning aan de TO juli-eis?

 

Is de TO juli-indicator zoals berekend onder de genoemde grenswaarde van 1,2, dan voldoet u uiteraard aan de eis. Als blijkt dat u niet voldoet aan de TO juli-eis dan heeft u nog geen ‘groen licht’ voor het bouwen van de nieuwbouwwoning. Er zijn dan de volgende mogelijkheden:

 

Bouwtechnische aanpassingen

U zou aanpassingen kunnen doen aan de woning waardoor u alsnog aan de eisen voldoet. Maar vaak is dit lastig, u heeft immers bewust de tekeningen van de mooie woning gemaakt. Wat mogelijk een haalbare oplossing is het voorkomen van directe zoninstraling om oververhitting van de woning te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld met buitenzonwering of zonwerende beglazing. Na het doorvoeren van de maatregelen komt u dan mogelijk onder de TO juli-eis van 1,2.

 

GTO-berekening

GTO staat voor Gewogen Temperatuur Overschrijding. Het is een ‘gewogen’ overschrijding omdat men in deze rekenmethodiek de temperaturen die verder afwijken van de comforttemperatuur zwaarder laat meewegen.

In dien de TO juli de grenswaarde van 1,2 overschrijdt dan mag men op basis van de GTO alsnog trachten aan te tonen dat het risico op oververhitting acceptabel blijft. Hiervoor is een grenswaarde vastgesteld van kleiner of gelijk aan 450 GTO. Dit betekent dat u een GTO-berekening kunt laten maken en als daaruit blijkt dat het aantal GTO beneden de 450 blijft, dan voldoet u alsnog aan de TO juli-eis.  De EPA-adviseur dient deze berekening toe te voegen aan het projectdossier.

Een GTO-berekening kunt u bij ons aanvragen (of via https://gebouwsimulatieberekeningen.nl). De uitgangspunten voor een GTO-berekening (voor te voldoen aan de TO juli-eis van 450 GTO) zijn vastgelegd in de Omgevingsregeling Bijlage XVI).

Er zijn voorbeelden bekend, bij bepaalde oriëntaties en glasoppervlakken, dat een GTO-berekening zeker zinvol is! Neem gerust contact met ons op.

 

Actieve koeling

Een derde methode om alsnog te voldoen aan de TO juli is door het toepassen van actieve koeling (bijvoorbeeld een airco). Het nadeel hiervan is natuurlijk een hoger energieverbruik en u dient voldoende koelvermogen te hebben voor een aangenaam binnenklimaat.

Nu is op dit gedeelte een wijziging gekomen. Past u actieve koeling toe dan zou u voorheen automatisch voldoen aan de TO juli-eis. Maar vanaf 1 juli 2024 geldt de volgende aanpassing.

 

 

 

Wijziging per 1 juli 2024

 

Past u actieve koeling toe en voldoet de woning niet aan de TO juli-eis of de grenswaarde van 450 GTO? Dan bent u verplicht om aan te tonen dat er voldoende maatregelen zijn genomen om oververhitting te voorkomen. Dit geldt vanaf 1 juli 2024.

 

Tijdelijk verklaring voldoende koelcapaciteit (tot 1 januari 2025)

Tot 1 januari 2025 kon worden volstaan met een verklaring dat het risico op oververhitting voldoende beperkt is bij toepassing van een actief koelsysteem.

 

Methoden aantonen risico op oververhitting voldoende beperkt bij actieve koeling

_{Bron: https://www.rvo.nl/onderwerpen/wetten-en-regels-gebouwen/beng/indicatoren#wijziging-per-1-juli-2024}

 

Methode 1 Toets dat de zoninstraling voldoende wordt beperkt

Het resultaat van deze methode komt standaard uit de EPA-software waar het voorlopig energielabel voor de woning mee wordt bepaald (Vabi of Uniec).

De methode werkt als volgt:

Als bij tenminste 95% van het oppervlak van de transparante gevel- en dakgedeelten de zoninstraling voldoende wordt tegengehouden, dan gaat de bouwregelgeving ervan uit dat het risico op oververhitting voldoende beperkt is bij toepassing van actieve koeling.

In dit geval hoeft de koelcapaciteit niet nader bepaald te worden. Zoninstraling tegenhouden kan bijvoorbeeld met buitenzonwering, zonwerend glas of gebouwgebonden beschaduwing. Denk daarbij aan een overstek of balkon.

“Heeft de woning relatief weinig ramen en buitendeuren met glas vergeleken met de gebruikersoppervlakte? En is deze verhouding kleiner of gelijk aan 0,20? Dan gaat de bouwregelgeving ervan uit dat het risico op oververhitting voldoende beperkt is bij toepassing van actieve koeling. De koelcapaciteit hoeft u ook dan niet nader te onderbouwen.”

Zoals genoemd komt vindt deze toetsing en de conclusie dat het risico op oververhitting voldoende is beperkt, automatisch plaats in de EPA-software.

 

Methode 2 Een (al dan niet dynamische) koellastberekening

Deze methode betreft het maken van een koellastberekening. De exacte uitvoering is ‘vrijelijk in te vullen’ en kan zijn: 1) met software, 2) een handmatige berekening volgens ‘ISSO - Kleintje Koellast’ of via 3) een dynamische gebouwsimulatie.

Wij, koellastberekeningen.nl, maken gebruik van software. De methode 2 (Kleintje Koellast) kan handmatig maar het is veel werk. Met gebouwsimulatie verzorgen wij ook een dynamische berekening. Dit is specialistisch werk en daarom doen we dynamische gebouwsimulaties via Gebouwsimulatieberekeningen.nl.

Met een koellastberekening wordt bepaald wat de benodigde opwek- en afgiftecapaciteit is van het koelsysteem is dat u minimaal moet installeren. Voor de koellastberekening moeten zoveel mogelijk de parameters aangehouden worden zoals vastgelegd in de Omgevingsregeling Bijlage XVI bij artikel 5.31c, vierde lid.

“Ook met een GTO-berekening, waarbij u de aanwezige koelcapaciteit meerekent, kunt u aantonen dat het risico op oververhitting voldoende wordt beperkt.”

Zo zijn er dus verschillende berekeningswijzen die u kunt toepassen. Het is ons vakgebied om deze koellastberekeningen te maken. We vertellen u er graag alles over!

 

 

 

Methode 3 Een vereenvoudigde berekening voor de bepaling van de koelcapaciteit volgens de bijlage AA uit de NTA8800

In de bijlage AA is een vereenvoudigde berekening opgenomen voor het bepalen van de benodigde koelcapaciteit. De NTA8800 is vrij beschikbaar dus daarmee ook deze methode. Hieronder hebben we een afbeelding (bladzijde 1 en 2) toegevoegd om een indruk te krijgen. De bijlage beslaat 11 bladzijden. U kunt ook een rekentool aanvragen (zie link in de bronvermelding).

Afbeelding Bladzijde 1 en bladzijde 2 (als voorbeeld) uit Bijlage AA van de NTA8800.

 

Samenvatting

 

Voor nieuwbouwwoningen dient men te voldoen aan de TO juli eis bij actieve koeling. Is er niet aan de TO juli-eis voldaan bij actieve koeling? Dan is voor vergunningsaanvragen/bouwmelding vanaf 1 januari 2025 het alleen nog mogelijk om de koelcapaciteit via één van de 3 bovenstaande methode (genoemd in de NTA 8800) te onderbouwen.

We hopen u hiermee inzicht te hebben gegeven van de actuele status rondom de TO juli, voorkomen van oververhitting en actieve koeling.

Uiteraard mag u ons benaderen om u te helpen de juiste keuzes te maken. Ziet u voldoende toegevoegde waarde om een Koellastberekening of GTO-berekening te laten maken? We helpen graag!